2 күн, олунньу 16 күнүгэр, СӨ Бырабыыталыстыбатын ситэриилээх былааһын отчуоттуур мунньаҕын, күнүс 14ч.00м, Иккис Мээтис нэһилиэгэр, 17ч00м. Иккис Хаҥаласка ыытта.
3️ күн, олунньу 17 күнүгэр, сарсыарда 11ч. Бастакы Хаҥалас, киэһэ 19ч., Алаһыай нэһилиэгин олохтоохторун кытта көрүстэ.
Мунньах кыттыылаахтара иккис бөлөх бэрэссэдээтэлин, СӨ хотугу норуоттар дьыалаларын уонна Аартыка сайдыытын миниистэрин бастакы солбуйааччытын Сергей Анатольевич Неустроевы, «Якутскэнерго» генеральнай дириэктэрин, Ил Түмэн Халыма-Индигирдээҕи уокурук дьокутаатын дакылааттарын сэргээн иһиттилэр.
Ил түмэн дьокутаата Гаврил Алексеев нэһилиэк аҕам саастаах ытык кырдьаҕастарыгар уонна байыаннай дьайыыга кытта сылдьар элбэх оҕолоох дьиэ кэргэттэригэр сэмэй бэлэхтэрин туттарда, дириҥ убаастабылын биллэрдэ.
Састаап бэрэстэбиитэллэрэ, Орто Халыма улууһун бастакы солбуйааччыта Петр Иннокентьевич Антипин, СӨ тыатын хаһаайыстыбатын министиэристибэтин үөрдээн иитии департаменын сүрүннүүр исписэлииһэ Владимир Дмитриевич Сыроватскай, СӨ Инновация уонна цифровой сайдыы министиэристибэтин цифровой сайдыы отделын салайааччыта Дмитрий Семенович Васильев, СӨ ОДьКХ коммунальнай хаһаайыстыбатын департаменын салайааччытын солбуйааччы Ульяна Егоровна Апросимова, СӨ Гражданскай оборона уонна нэһилиэнньэ сэрэхтээх буолуутун хааччыйар министиэристибэ департаменын салайааччытын солбуйааччы Федор Савватович Афанасьев, СӨ судаарыстыбаннай сакаасчытын сулууспатын, бырайыактааһыҥҥа генеральнай дириэктэрин солбуйааччы Михаил Гаврильевич Черов уонна СӨ Орто Халыматааҕы Үлэ уонна нэһилиэнньэ социальнай көмүскэлээх буолуутун управлениетын салайааччыта Любовь Алексеевна Оконешникова нэһилиэнньэни кытта ирэ-хоро кэпсэттилэр, ыйытыктарга сөптөөх хоруй биэрэ, үгүс боппуруоһу быһаарыыга ылыахпыт диэн эрэннэрдилэр.
Нэһилиэк олохтоохторун долгуйар, тыын боппуруостарын, санааларын эппит этиниилэрин наардаан сырдаттахха маннык:
Үөрэхтээһин: Сыбаатайга быйыл 112 мөл көрүллэн оскуола тутуута саҕаланыаҕа.
Каадырынан хааччыллыы, аһаҕас бакаансыйа элбэх, кэлии учуутала үлэлииригэр, Аартыка улуустарыгар туһунан бырагыраама олохтоон, кубуота элбэтиэххэ.
Саха тылын сайдыытыгар болҕомто ууруу.
Үөрэнээччи доруобай босхо аһылыгын ситиһии, Арҕахтаахха оҕо уһуйаанын эбийиэгэ, дьон олорор сорох дьиэтэ тымныы, дьиэҕэ теплосчетчик туруон сөп дуо?, Хатыҥнаахха оскуола- саат тутуллуута, оҕо ахсаана аҕыйах түгэнигэр, олоххо киирэрэ уустук боппуруос диэн быһаарылынна.
Ыччат: Ыччат олохсуйарыгар, дьиэ туттарыгар бырагыраама (ИЖС уо.д.а.) кубуоталарын элбэтиэххэ.
Сибээс: Интэриниэт боппуруоһугар, 11 миллиард үбэ көрүлүннэҕинэ, 2027 сыллаахха диэри сиринэн оптоволоконнай ситим киириэн сөп диэн эппиэт киирдэ, оттон цифровой тэлэбидиэнньэ, аҕыйах ахсааннаах нэһилиэнньэҕэ спутник төлөбүрэ кыаллыбат диэн буолла.
Тыа хаһаайыстыбата: Сылгыга ыарахан дьыл буолла, эбии аһылык, туус бэриллэр нуорматын үрдэтиэххэ, төбөтүгэр субсидия харчытын үрдэтиэххэ, саппаас от тиийбэт түгэнигэр Дьокуускайтан тиэллэн кэлиэ дуо?, оттуурга тиэхиньикэ наадата этилиннэ.
Комбикорм төлөбүрэ үрдээтэ — 1800солк. тэҥнэстэ, сыллааҕы нуорманы барытын бииргэ атыылаһарга уустуга этилиннэ.
Өртөөһүнэ суох, сүөһү эстэр кэмигэр тиийэн эрэбит, сүөһүнү ууһатар атыыр сылгыны, оҕуһу иитэр дьоҥҥо бырагыраама быһыытынан өйөбүл олохтуохха, эбэтэр сүөһүнү искусственнай сиэмэлээһининэн буоһатыахха, үүт себестоимаһын таһыма биһиги усулуобуйабытыгар кыра уо.д.а элбэх санаа этилиннэ. Өлөөкө Күөлүгэр сылгы Собуотун ынах сүөһү пиэрмэтин тутуллуута үп боппуруоһа быһаарылларынан бэлиэтэннэ.
Улуус баһылыгын бастакы солбуйааччыта Петр Антипин тыа хаһаайыстыбатын балаһыанньатын тула анал мунньах оҥоруохпут диэн түмүктээтэ.
Ас-үөл: Орто Халыма куоратыгар «Якутоптторг» чэпчэки сыаналаах ас-үөл бородуукта киинэ арыллыбытыгар махтаннылар, ол эрээри ыраах нэһилиэктэргэ саппаастаах ыыталларыгар көрдөстүлэр.
Доруобуйа харыстабыла: Үгүс нэһилиэккэ быраас суох, сороҕор сиэстэрэ көрүүтүгэр- истиитигэр хаалабыт диэн уустук боппуруос турда. Быраастар Мобильнай биригээдэлэрэ олохтоммутугар махтал, ол эрээри, 1-2 күҥҥэ буолбакка, нэһилиэнньэни бүттүү хабан үлэлииллэрин курдук дьаһал тахсарыгар этилиннэ. Ону сэргэ үлэлии кэлбит тиис бырааһа, тииһи туурбакка, эмтиэн наада диэн тоһоҕолоон эттилэр.
Мэдиссиинэҕэ төһө оҕо үөрэнэрий? Целевой миэстэ төһө көрүллэрий? Алаһыайга балыыһа тутуллуо дуо? уо.д.а. элбэх боппуруос иһилиннэ.
Айылҕа харыстабыла: Бырагыраама оҥорон күөллэри чөлүгэр түһэриэххэ, куба көтөр олус элбээтэ, сири-уоту олус тэпсэр, куһу-хааһы үргүтэр, ахсаанын аҕыйатарга көҥүл наада, ыарахан куруустаах тиэхиньикэлэр күөл мууһун алдьаталлар, суол эрдэ сабыллар кутталлаах, суолу сиринэн кытта оҥоруохха диэн этии киирдэ.
Адьырҕа кыыл тириитин туттарыы ыйытыыга хаалла.
Айан-сырыы: Чэпчэтиилээх билиэт кубуотатын элбэтиэххэ. Дьоҕус авиация хаһан быһаарыллар?
«Почта россии» мала-сала, күһүҥҥү кэмҥэ, суһал бөртөлүөтүнэн кэлэригэр этии киирдэ.
ДЭС: Үгүс нэһилиэккэ олохтоох ыстаансыйалар дизеллэрэ эргэрэрин эттилэр, нэһилиэк уота суох хаалар куттал баарын иһитиннэрдилэр.
ОДьКХ: Киһи иһэр уута ситиминэн кэлиэ дуо? диэн ыйытыкка бырайыак оҥорон, онрн көрүллүөн сөп, ол эрэн, нэһилиэнньэ ахсааныттан тутулуктаах диэн быһаарыыга хаалла.
Тарированнай уматык бэриллэр кээмэйэ нуорматыгар эппиэттээбэт диэн, хонтуруолга ылалларыгар көрдөһүү киирдэ.
Хатыҥнаахтар, бөһүөлэк иһигэр турар хочуолунайдарын, бөһүөлэк таһыгар көһөрүөхтэрин баҕаралларын этиннилэр. Уматык тоҕо үрдүүрүн туоһуластылар, «Северный завоз»,хоту улуустарга тиэйии- таһыы сокуонугар уларыйыы киллэрэллэригэр көрдөстүлэр. Үгүс хочуолунайга чоҕу анньар тиэхиньикэ наадата этилиннэ.
Аҕыйах ахсааннаах норуоттарга оҕо өрөспүүбүлүкэ таһымнаах тэрээһиннэргэ кытта айанныыр бырайыаһыгар, эмкэ- томко чэпчэтии көрүллүүтэ турда.
Анал байыаннай дьайыыга кытта сылдьар буойуттарга төһө көмө көрүллэрий? диэн ыйытыыга Сергей Анатольевич, биир дойдулаахтарбытын өйүүр анал ыстаап үлэлиир, ол хамсааһын Д.Д.Садовников дьаһалыгар олоҕуран ыытыллар, онон үлэ, хонтуруол күүскэ ыытыллар диэн эппиэтээтэ.
Тутуу: Өлөөкө Күөлүгэр туһунан успуорт саала тутуутун боппуруоһугар, МФЦ элбэх функциялаах киин тутуутун олоххо киллэриэххэ сөп диэн этии киирдэ.
Бу курдук, уо.д.а. Бырабыыталыстыба отчуотун иннигэр араас хабааннаах боппуруос бөҕө, этинии арааһа киирдэ.
Сыбаатайга, Эбээххэ 50 тахсалыы, оттон Өлөөкө Күөлүгэр уонна Аргахтаахха улуустааҕы Волейбол уонна эдэр ыччат бэстибээлэ ыытылла турар буолан 40-чалыы киһи кыттыыны ылла.
Боппуруос баар буоллаҕына, дьон олоххо, сайдыыга дьулуһуута үрдүк диэн сыаналанар. Онон киирбит этиниилэри, нэһилиэнньэ баҕа санаатын ырытан, мунньах түмүк боротокуолугар үгүс боппуруос хапсан, быһаарыллан, олоххо киириэҕэ диэн эрэллээх тарҕастыбыт.
Мунньахха кыттыбыт бары дьон, мунньаҕы ылыммыттарын, үрдүк таһымнаахтык ыытыллыбытын күүстээх дохсун ытыс тыаһынан сыаналаатылар.
(Сиһилии хаһыат кэлэр нүөмэригэр ааҕыаххыт)
Ааптар: Саргылана Кокорина