Аартыка 13 улууһуттан чуолаан элбэх саха түөлбэлээх, уутуйан олорор улахан улууспутугар Орто Халымаҕа төрөөбүт төрүт тылбытыгар сыһыаммыт туруга хайдаҕын анаа- ран көрүөҕүҥ эрэ. Өрөспүүбүлүкэҕэ бэчээттэнэр хаһыаттары уонна сурунааллары сурутуу хайдах эбитий?
Хаһыаттарга «Якутия» — 22 ахсаан, «Российская газета» — (Толстушка)-30, «Аргументы и факты» — 21, «Коммунист» — 4, «Якутск вечерний» — 22, «Криминальная Якутия» — 4, «Кыым» — 153, «Туймаада» — 13, «Кэскил» — 18, «Забота Арчы» — 19, «Аар тайҕа» — 11, «Илкэн» — 6, «Ил Түмэн» (нууччалыы уонна сахалыы) уонна «Киин куорат» хаһыаттарга сурутуу суох.
«Халыма долгуннара» хаһыат 438 сурутааччылаах. Уопсайа 10 араас сурунаалга сурутуу баар: «Байанай» — 21, «Байдам» — 16, «Далбар Хотун» — 30, «Күрүлгэн» — 14, «Үйэ» — 2.
Хомойуох иһин, оҕолорго аналлаах сурутуу аҕыйах. Ол курдук «Колокольчик» — 8, «Чуораанчык— 15, «Юность Севера» — 4, «Бэлэм буол» — 8.
Саха бэйэтэ, кини оҕото-уруута, сахалыы өйүнэн-санаатынан дьоһуннук олороругар, сайдарыгар тэлэбидиэнньэ суолтата сүҥкэн. «Саха» НКИХ биэриилэрин көрбөппүт, биһиэхэ көстүбэт даҕаны», — диир дьонтон хомойобун. Мин 20 ханааллаах тэлэбидиэнньэ биэриилэриттэн, хата нууччалыы эттэххэ «НВК-бын» бэркэ астына, дуоһуйа көрөбүн.
Саха киһитэ сахатыйарыгар сэргэх биэриилэр, угуйуктар, киинэлэр, кэнсиэртэр, күрэхтэр уо.д.а.элбэхтэр. Биһиэхэ Орто Халыма куоратын «Кулума» киинигэр буолар сахалыы киинэлэргэ дьон сылдьыыта араас. Икки сыллааҕыта «Сайын» диэн киинэни 3 киһи көрбүттээхпит.
Өрөспүүбүлүкэбитигэр «Ааҕар саха сирэ» диэн көҥүл түмсүү иккис тыынын ылынан үлэлиирин билэбин. «Айар» кинигэ кыһата саха, саха буоларын туһугар дьиҥнээхтик ылсан үлэлээбитэ, үлэлиир. Саҥа бырайыага элбэҕэ киһини үөрдэр. Кэлин кыра оҕону, ыччаты кинигэни ааҕыы, ону тэҥэ оҕо көрөн оонньоон таайан, өркөн өйүн сайыннарарыгар олук буолар дьарыктары таһаарар буоллулар. Айарга уо.д.а. кыһалар элбэх кинигэни бэчээттээн таһаараллар.
Биһиги сахалар духуобунаска сирдьиппититтэн биирдэстэрэ Д.И.Кобякова-Эдьиий Дора өссө эрдэтээҥҥи кинигэтигэр: «Сахалыы билбэт саха үлэни булунарыгар уустуктары көрсөр кэмнэрэ кэлиэхтэрэ» диэбитин аахпыппын умнубаппын.
Олунньу 13 күнэ-Төрөөбүт төрүт уонна сурук-бичик күнэ диэн үөскүүрүгэр олук уурбут лингвист С.А.Новгородов сүдү аатын эрэллээхтик сүгэр «Айар» кыһа генеральнай дириэктэрэ А.В.Егоров: «Эдьиий Дора» кинигэлэрэ чахчы кэмигэр суруллубуттар, тахсыбыттар», — диэн саамай сөпкө сыаналаабыта. «Эдьиий Дора» кинигэ 2000с. тахсан, сонно саха дьонун улахан биһирэбилин ылбыта. Кини кэнники кинигэлэрэ нууччалыы уо.д.а. омук тылынан тылбаастанан тахсан аатырда, сураҕырда. Онон эдьиий Дора уо.д.а. сүбэ-соргу буолар кинигэлэрин дьиҥнээхтик ааҕан, ылынан, өйбүтүн-санаабытын аҥардастыы үтүөҕэ-кэрэҕэ, ырааска уларытар кэмҥэ олорорбутун бары ситэри өйдүүбүт дуо?
Саха норуотун суруйааччылара билии-көрүү, кинигэни ааҕыы суолтатын туһунан суруйбуттара баар: «Дириҥ билии, үрдүк култуура, дьоҥҥо-сэргэҕэ истиҥ сыһыан-барыта кинигэттэн саҕаланар (И.В.Мигалкин)», «Киһи сахалыы аахпат, сонуннары бэйэтин тылынан билсибэт буоллаҕына, төрөөбүт тылтан тэйиитэ быдан түргэтиир буоллаҕа» (Н.В.Михалева-Сайа).
Ааптар: Акулина Колесова