Ыам ыйын 27 күнүгэр, Ойуһардаахха, сайыҥҥы сылаас күн турбута.  Бөөлүүн, бөрө (иирэн бөһүөлэккэ киирдэҕэ) кэлэн, ыттары кытта охсуһан аймылҕаны тарта.

Бөрө, уолум ыттарын кытта охсуспут, ытыртаабыт. Мин утуйар хоһум түннүгүн анныгар, түүн 4 чааска охсуһуу буолбутун истэ-истэ, ыттар бэйэлэрэ айдаарсаллар диэн туран көрбөтөөм. Сүрэҕэлдьии сылдьан, хаарыан түгэни, саатар түннүгүнэн хаартыскаҕа түһэрибинэ хааллым.

Онтон бөрө ыаллыы олорор дьон ытыгар тиийэн саба түспүт.

Ыксалга, кутталлаах кыылы хата ыалларбыт олбуордарын иһигэр тутатына өлөрдүлэр. Мин утуйа сыттахпына уолум киирэн кэпсээтэ уонна баран бөрөнү хаартыскаҕа түһэриэх диэтэ. Мин тура охсон таҥна түһээт ол ыалга бардым. Тиийбитим, бэтэринээринэй сулууспа сэбиэдиссэйэ тиийэн турара.  Бөрө өлүгүн хаартыскаҕа түһэрэри көҥүллээбэтэ, дьону чугаһаппата.

Кыылы сонно куулга уган баран илдьэ барбыта. Иирбит бөрө туһунан, Өлөөкөҕө уолум убайыгар Өлөксөйгө төлөпүөннээтим. Өтөрдөөҕүтэ Өлөөкөҕө эмиэ иирбит бөрө бөһүөлэккэ киирэн ыттары аймаабытын тутатына өлөрөн, уоттаабыттар,  анаалыһын ыыппыттар үһү.

Арай охсуспут ыттара бааллар, тыыннаахтар үһү. Иирии вируһун инкубационнай периода 20-30 күн дииллэр.

Онуоха диэри харыһыйар сүөһүгүн, кыылгын кэтээн көрүөхтээх эбиккин.

Өлөксөй биирдэ кэпсээҥҥэ киирбиттээх. 30-ча сыллааҕыта Байаҕалга сылгыһытынан үлэлии сырыттаҕына, бөрө икки сылгыны тардыбыт этэ. Иирбит бөрөлөр тардыбыттар диэн сурах тарҕаммыта.

Ол сураҕы истибэккэ сылдьан, Өлөксөйдөөх Максим, ол уйуттубат буолбут  сылгыларын чокуйталаан агыйдаан кэбиспиттэр этэ. Онуоха, иирбит бөрө тардыталаабыт сылгыларын агыйдаабыккыт диэн, сөмөлүөтүнэн куоракка киллэртээн, балыыһаҕа өр кэмҥэ кэтэбилгэ сыппыттаахтар. Ол саҕана куоракка наадаҕа киирэ сылдьан, уолаттары тиийэн көрсүбүтүм, муус доруобайдар этэ. «Бу дьон иириэхтэрэ диэн, кэтэбилгэ сытабыт диэн», — күлбүттэрэ. Ол курдук 15 хонук кэтэбилгэ сыппыттара. Өлөксөй бэйэтин кэпсээнинэн, иирбит бөрөлөр киниэхэ иккитэ саба түспүттэр үһү.

Улуу сэрии сылларыгар, Тоҕус Таалалаахха оту оҕуһунан тиэнэ кэлбит дьахтарга, хараара иирэн кыаҕа, күүһэ эстибит, байааттаҥныы сылдьар иирбит бөрө саба түһэ сатаабытын, күүстээх дьахтар тордуоҕунан кырбаан, бүтэһигэр, атырдьаҕынан суптурута анньыалаан өлөрбүт диэн үһүйээн баара. Кэлин ол дьахтар уһуннук төбөтүнэн ыалдьыбыт үһү.

Өссө Хабырылла сылгы иитэр базаҕа, Иван Николаевич Татаринов соҕотоҕун сыттаҕына, иирбит бөрө кэлэн ытыгар саба түспүт. «Ытым туох буолан аймылынна»,- диэн  үүтээнтэн тахса түһэрин кытта, улахан баҕайы тэтиэнэх бөрө үрдүгэр саба түспүт.

Сатабыллаах киһи, хата аанын аттыгар өйөннөрбүт атырдьаҕын сулбу тардан ылан, бөрө түөһүгэр супту анньан баран, өлүөр диэри сиргэ хам хараҕалаан тутан турбут! Уйбаан үрдүк соҕус уҥуохтаах, бөҕө таҕа модьу көрүҥнээх киһи буолан быыһаммыт. Ол бөрө өлүгүн уоттаабыттар этэ.

Маннык иирбит бөрө туһунан быһылааннар урут да бааллара. Ойуһардаах бөһүөлэгэр түүн 4ч.киирэн аймылҕаны тарпыт бөрө туһунан, сол киэһэ НКИХ араадьыйата иһитиннэрбиттэрэ.

 

Иирбит кыыллар тыаҕа билигин да бааллара буолуо! От, отон кэмэ чугаһаата. Онон сэрэхтээх буолуохха наада… Сыбаатайга уонна Сылгы Ыытарыгар эмиэ маннык быһылаан буолбутун туһунан үһүйээн баар…

Владимир Батюшкин-Болдьумаар, Ойуһардаах