1999 сылтан алтынньы 1 күнэ саастаах дьон күннэринэн бэлиэтэнэр. Ити суолталаах күнүнэн сибээстээн, биһиги ытык кырдьаҕастарбыт Дмитрий Иннокентьевич Кокорин уонна Николай Саввич Третьяков 2000 сыллаахха «Уһун үйэлэнии — дьол!» диэн кинигэни бэлэмнээн, 300 ахсаанынан улуус типографиятыгар бэчээттэппиттэрэ.
Кинигэ Орто Халыма улуустааҕы социальнай көмүскэл управлениетын үбүлээһининэн тахсыбыта. Худуоһунньугунан Е.И.Третьякова-Иэйэ үлэлээбитэ. Бу кинигэҕэ сыыппаралар уонна чахчылар «Знамя» уонна «Халыма долгуннара» хаһыаттар урукку матырыйааллара киирбиттэрэ.
Оттон 2010 сылга тыыл уонна үлэ бэтэрээнэ, СӨ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, РФ суруналыыстарын Сойууһун чилиэнэ Д.И.Кокорин уонна мин «Уһун үйэлэнии — дьол!» кинигэ иккис чааһын бэлэмнээбиппит. 100 ахсааннаах кинигэни улуустааҕы МТ дьаһалтата үбүлээбитэ. Манна 2010 сылга диэри этэҥҥэ олорбут уонна орто дойдуттан эрдэ туораабыт Орто Халыма оройуонун (улууһун) 90 уонна онтон үөһээ саастаах 30 киһи туһунан суруктар, ахтыылар киирбиттэрэ. Ол курдук Арҕахтаахтан — Мария Васильевна Кондакова-Кокорина, Екатерина Федоровна Стручкова, Березовкаттан — Константин Гаврильевич Дьячков, Ойуһардаахтан — Мотрена Степановна Горохова, Иннокентий Семенович Лаптев, Екатерина Никитовна Носова, Варвара Герасимовна Тарасова тустарынан кинигэни ааҕааччылар сиһилии билсибиттэрэ. Оттон Сылгы Ыытартан — Иван Иннокентьевич Бекренев, Егор Ильич Сыроватскай, Елена Петровна Тарасова, Сыбаатайтан — Акулина Софроновна Бережнова, Григорий Митрофанович Белоногов, Мария Павловна Колесова, Хатыҥнаахтан — Алексей Николаевич Лаптев, Евдокия Егоровна Третьякова, Өлөөкө Күөлүттэн — Прокопий Иннокентьевич Третьяков улахан олохторо, үлэлэрэ-хамнастара сырдатыллыбыта.
Эбээхтэн — Алексей Ильич Гуляев, Евдокия Александровна Жиркова. Николай Федорович Никулин, Софья Ивановна Слепцова, Дмитрий Николаевич Слепцов уонна Орто Халыма куораттан — Николай Алексеевич Белоногов, Герасим Герасимович Гуляев, Мария Петровна Кокорина, Николай Спиридонович Кокорин, Сусанна Петровна Нифонтова, Спиридон Алексеевич Слепцов, Татьяна Григорьевна Тайшина, Акулина Николаевна Федорова, Евдокия Семеновна Цыплухина тустарынан олохтоох хаһыакка өрдөөҕүтэ бэчээттэммит матырыйааллары сэргэ, кинилэр оҕолорун, сиэннэрин ахтыылара киирбитэ.
«Уһун үйэлэнии — дьол!» кинигэ иккис чааһа тахсарыгар ахтыыны суруйарга үгүс киһини кытынарбыппыт. Бу дьоһун суолталаах үлэҕэ чуолаан Сиэн Күөлэ уонна Иккис Хаҥалас нэһилиэктэрин бэтэрээннэрин Сэбиэтэ эппиэтинэстээхтик ылсыбыттара.
Алтынньы 1 күнүгэр — саастаах дьон Күнүгэр ураты чулуу көлүөнэ дьоммутун ытыктаан, ааттарын ааттаан, өйдөөн-санаан ааһар биһиги быһаччы иэспит буоларын өйдүөҕүҥ. Бу сурукпун-бичикпин Эдьиий Дора этиитинэн түмүктүүбүн: «Оҕо, эдэр киһи кырдьаҕаска сыһыана — бу айыылары кытта сибээс, төрдү-ууһу кытта ситим. Киһи оҕо эрдэҕинэ кырдьаҕаска хайдах сыһыаннаспытыттан олоҕо тутулуктанар эбит. Биһиги кырдьаҕастары төһө улаханнык салгын хамсатан убаастыыбыт, ытыктыыбыт да, соччонон олохпут инники аартыгын арынарбыт түстэнэр, ыллыкпытын, үктэлбитин чиҥэтинэр эбиппит».
Акулина Колесова