Оскуола–үөрэх, билии, инники олох кыһата. Ханнык баҕарар үрдүк ситиһии оскуола ааныттан саҕаланар. Оҕо билии ылар миэстэтэ, саҥа оскуола тутуллуута дьон-сэргэ, оҕо-аймах баҕа санаатын ымыыта буолар.
Сыбаатайдааҕы орто оскуола учуонай, профессор Георгий Георгиевич Колесов аатын чиэстээхтик сүгэр.
Оскуола улууска биир бастыҥ тэрилтэнэн биллэр, ол эрэн хаарбах туруктааҕынан сабыллан, бу күн үөрэнээччилэр үһүс сылларын көһө сылдьан үөрэнэллэр.
Үөрэх кыһатын билиҥҥи олоҕун-дьаһаҕын туһунан дириэктэри Дмитрий Дмитриевич Дьячковскайы кытта кэпсэттибит:
— Билиҥҥи туругунан нэһилиэккэ үөрэхтээһин хайдах ыытылларый?
— 2021с. оскуолабыт хаарбах туруктааҕынан сабыллан, оҕолор билигин икки симиэнэнэн көһө сылдьан 3 эбийиэгинэн үөрэнэллэр: олохтоох дьаһалта дьиэтигэр, урукку интернакка уонна уһуйааҥҥа алын кылаас үөрэнээччилэригэр икки кэбиниэт биэрбиттэрэ. Оҕолор аһыыр сирдэрэ эмиэ туспа. Технология уруога успуорт саалаҕа ыытыллар. Онон үөрэх ыытылларыгар уустук балаһыанньалаах олоробут.
Улуус салалтатын көмөтүнэн, Сууччун алын сүһүөх кылаас оскуолатын көтүрэн, көһөрөн аҕалан, саҥалыы тутан уопсай дьиэ киирээри турар, ол киирдэҕинэ биир симиэнэҕэ көһүөхтээхпит. Саҥа оскуолабыт тутулуннаҕына, бу уопсай дьиэ эдэр исписэлиистэр олорор дьиэлэринэн буолара былааннанар.
Алын кылаастар саҥа оскуолаҕа киириэхпитигэр диэри, икки симиэнэнэн үөрэниэхтэрэ. Эбиэттэн киэһэ буолар эбии дьарыктар, куруһуоктар ыытыллалларыгар кэбиниэт тиийбэт уонна бириэмэни аттарыыга кэккэ мэһэйдэри көрсөбүт.
— Хас үөрэнээччилээххитий? Каадыр боппуруоһа хайдаҕый?
— Уопсайа 73 үөрэнээччилээхпит. Бу үөрэх дьылыгар маҥнайгы кылааска 8 оҕо киирбитэ. Каадыр өттүгэр үлэһиттэрбитинэн толору хааччыллан олоробут. Быйылгы үөрэх дьылыгар аһаҕас үлэ миэстэлэрэ баар буолуохтарын сөп. Муус устар ыйга буолар комплектование кэнниттэн биллиэҕэ. Химия, биология учууталлара эбии квалификация ыларга үөрэнэ сылдьаллар.
— Саҥа оскуола олоххо киириитэ хаһан былааннанарый? Төһө үп көрүллэн турарый?
— Оскуола тутуутун былаана «Инвест» бырагыраамаҕа киирэн, куонкуруһа биллэһиллибитэ, онон бэдэрээччит 30 күн иһигэр биллиэхтээх. Бу саас Дьокуускайтан тутуу матырыйаалын таһыыта саҕаланар. Кулун тутар ыйга оскуолабыт бастакы сыбаайата түһүөхтээх. Икки сылынан тутуллан үлэҕэ киириэхтээх диэн болдьохтоох.
2024 с. 112 мөл. көрүллэн турар. Тутуу былаанынан, эбийиэкпит икки мэндиэмэннээх, уопсай иэнэ — 3392,88м2 тэҥнэһэр. 80-40 миэстэлээх «Школа-сад» биир тэрилтэ буолан үлэлиэхтээх. Үөрэх кыһатыгар 80 оскуола үөрэнээччитэ, 40 уһуйаан оҕото иитиллиэҕэ. Эбийиэк оҕо оонньуур былаһааккалаах буолар.
Баҕа санаам диэн, саҥа оскуолабыт, бырайыагыттан саҕалаан былааннаабыппыт курдук, аныгылыы уонна саамай сүрүнэ хаачыстыбалаахтык тутуллуон баҕарабын. Билиҥҥи ирдэбилгэ эппиэттиир, наадалаах тэриллэринэн толору хааччыллыбыт кэбиниэттэрдээх, тупсаҕай оскуолаҕа хаһан киирэрбитин учууталлыын, оҕолуун бары эрэнэ кэтэһэбит.
— Мүөттээх ыҥырыалары иитии үлэтэ хайдаҕый? Оскуола иһинэн өссө туох дьарыктааххытый?
— Мүөттээх ыҥырыалары икки сыл үлэлэттибит. Быйыл тохтотон турабыт. Кыстыга уустук соҕус. Саас саҥа пчелопакеттары атыылаһан аҕалан, сайыннарыахпыт. Ииттиэххэ сөп эбит диэн сыаналаатыбыт, үлэлиэххэ баҕалаах киһи наада. Сайыҥҥы өттүгэр үлэһиттээх этибит. Нэһилиэнньэ мүөтү сөбүлээн ылар, үөрэнээччилэр эмиэ сөбүлүүллэр.
Былырыын хортуоппуй олордубуппут, быйыл эмиэ олордор былааннаахпыт. Сыл аайы оҕо сынньалаҥын туһалаахтык атаардын диэн лааҕыр тэрийэбит, быйыл арыый уларытан үлэ лааҕырын оҥоруохпут.
— Үөрэнээччилэргит ордук туохха ситиһиилээхтэрий? Инникитин туох былааннардааххытый?
— Оҕолорбут успуорт өттүгэр, ордук волейболга, футболга сөбүлээн дьарыктаналлар. Билигин 3 үөрэнээччибит улуус сүүмэрдэммит хамаандатыгар киирэн, өрөспүүбүлүкэтээҕи волейбол күрэҕэр кытта сылдьаллар.
Үөрэнээччилэрбит орто анал, үрдүк үөрэххэ киириилэрэ, барытыгар көхтөөх дьон буолаллара – бу биһиги сүрүн ситиһиибит. Былырыын оскуоланы бүтэрбит 10 выпускникпыт, бары үрдүк уонна орто анал үөрэххэ киирбиттэрэ.
Инники былааммытынан, оскуолабыт сайдар хайысхатын суолун тобулан, саҥалыы тыыннанан, үөрэх -сайдыы үлэтэ күүстээхтик барыаҕа диэн эрэнэбин.
Ааптар: Оксана Слепцова
Хаартыска: Оскуола эбийиэгин бырайыага / Ааптар — Дмитрий Дьячковскай